بدرود آنتوان گریزمان؛ حالا فرانسه متوجه غیر قابل جایگزین بودنت می‌شود

طرفداری | پس از سوت پایان بازی و شکست خانگی ۳-۱ فرانسه مقابل ایتالیا در شب ۶ سپتامبر، همه‌ی بازیکنان آبی‌ها، ناتوان و خسته وارد تونل پارک دو پرنس نشدند.

آنتوان گریزمان، تنها بازیکنی بود که در زمین ماند، دور زمین پارک دو پرنس را طی کرد و از تماشاگران تشکر کرد. آن شب هیچ‌یک از ما نمی‌دانست که این صد و سی‌ و ششمین بازی ملی گریزمان – گرچه سه روز بعد مقابل بلژیک حضور ۱۱ دقیقه‌ای داشت و صد و سی و هفتمین بازی‌اش را هم انجام داد – آخرین شانس او برای خداحافظی در پیراهن تیم ملی فرانسه در پایتخت کشور است.

نیازی به آتش‌بازی، ویدئویی از بهترین لحظه‌های او در پیراهن فرانسه روی صفحه‌ی نمایشی بزرگ و یادبودی از او در میانه‌ی زمین نبود. تنها چیزی که او می‌خواست، سپری کردن آخرین لحظاتش در پیراهن تیم ملی با مردم فرانسه بود، که به تازگی شروع به تحسین اینکه او چقدر خوب بود، کردند. شاید هم «خوب» کافی نباشد، بلکه باید بگوییم چقدر «عالی» بود.

شاید اندکی نامعقول به‌نظر برسد. فرانسه در هشت سال گذشته به فینال سه رقابت بزرگ ملی رسیده و گریزمان می‌تواند ادعا کند – که نه فقط برای فرانسه، بلکه در مجموع رقابت‌ها – بهترین بازیکن تورنمنت‌ها بوده است. هرچند کمتر کسی در فرانسه او را در بین پنج بازیکن برتر تاریخ این کشور قرار می‌دهد. زین الدین زیدان می‌تواند با میشل پلاتینی برای قرارگیری در صدر این لیست رقابت کند؛ هر دوی آن‌ها اولین جام‌های ملی فرانسه را – یورو ۱۹۸۴ و جام جهانی ۱۹۹۸ – به ارمغان آوردند. کیلیان امباپه، برنده‌ی کفش طلای جام جهانی ۲۰۲۲ قطر که هنوز ۲۵ سال دارد هم می‌تواند انتخابی برای هواداران جوان‌تر فرانسوی باشد.

از دید نسل قدیمی‌تر فرانسه، ریموند کوپا به‌عنوان اولین کسی شناخته می‌شود که فوتبال فرانسه را به فراتر از مرزهای این کشور کشاند و برنده‌ی توپ طلا شد. نام تیری آنری، که رکوردشکنی سریالی بود و قلب‌های فرانسوی‌ها را تسخیر کرده هم ذکر می‌شود. اگر تأثیرگذاری را در چیزی بیش از گلزنی ببینیم، می‌توانیم به دیدیه دشان هم اشاره کنیم. همچنین ژوست فونتن، که خیلی زود در آسمان فوتبال درخشید و رکوردی جاودانه در جام جهانی از خودش بر جای گذاشت.

اما گریزمان؟ شک دارم، حتی اگر خبر بازنشستگی‌اش از بازی‌های ملی فرصتی برای تأمل و بازنگری فراهم کند. یکی از دلایل اصلی این عدم قدردانی عجیب، این است که برای تمام دستاوردهایش باید بجنگد. معمولا تلاش‌گرانی که «موفق می‌شوند»، گزینه‌ی محبوبی هستند. اما گریزمان از آن دسته بازیکن‌هایی نیست که کمبود استعداد یا مهارت داشته باشد تا او را به یک «تلاش‌گر» تبدیل کند. او همیشه استعداد و مهارت کافی را داشته است. همیشه در ذهن او دستاوردهای تیمی به دستاوردهای فردی ارجحیت داشته‌اند. او برای تلاش‌گر بودن خیلی خوب بود و بااین‌حال بهترین گلزن تاریخ اتلتیکو مادرید است. این یکی از چندین تناقضی است که گریزمان در طول دوران بازی‌اش مدیریت کرده اما همچنان روی نظرات و قضاوت‌های دیگران تأثیرگذار بوده است.

حالا به یکی دیگر از این تناقض‌ها می‌پردازیم. دشان و دیگو سیمئونه، دو مربی‌ای که بیشترین ارتباط را با گریزمان داشتند، انضباط تاکتیکی و جنگندگی را در صدر ارزش‌های فوتبالی‌شان قرار می‌دهند. بااین‌حال، گریزمان به‌عنوان بازیکنی سریع و چابک، هرگز مقابل آن‌ها قد علم نکرده است، درحالی‌که هر بازیکن دیگری ممکن بود بابت محدود شدن خلاقیتش انتقاداتی کند. او حتی از این سبک بازی سرسختانه و خسته‌کننده لذت می‌برد و لذت و سرگرمی گمشده در آن را به ارمغان می‌آورد.

او همچنین در دورانی بازی کرده که آمار و ارقام اهمیت بسیار بالایی پیدا کردند و نمی‌توان گریزمان را با اعداد توصیف کرد. هیچ معیاری نمی‌تواند هوش و تعهد بازیکنی را اندازه‌گیری کند. در عوض، کارشناسان و همچنین تعداد فزاینده‌ای از هواداران، روی تأثیرگذاری آماری بازیکنان تمرکز می‌کنند. قطع توپ‌ها، پاس گل‌ها، بلاک‌ها، گل‌ها، استارت‌های سریع؟ گریزمان در هیچ‌یک از این زمینه‌ها کم نیاورده، اما چیزی که گریزی را گریزی می‌کند، اهمیتی بیش از این‌ها دارد.

او توانایی انجام بازی چشم‌نوازتری را داشت، اما اگر کارهای عادی نتیجه‌ی بهتری برای تیم به ارمغان می‌آورد، از انجام آن‌ها پرهیز می‌کرد. او می‌توانست هر کاری کند؛ می‌توانست در هر پستی بازی کند. گریزمان به‌عنوان وینگر راست و سپس مهاجم سایه، فرانسه را به فینال‌های یورو ۲۰۱۶ و جام جهانی ۲۰۱۸ رساند، سپس در قطر به‌عنوان یک بازی‌ساز در عمق، با خلاقیت و درخششی که داشت، به‌خوبی از عهده‌ی نقشش بر آمد. حتی ضربه‌ی سر اولیویه ژیرو هم به شدت و در عین حال دقت ارسال گریزمان روی گل دوم فرانسه به انگلیس در یک چهارم نهایی جام جهانی ۲۰۲۲ نبود. اگر هر توپ و موقعیتی یک پرسش باشد، گریزمان تقریبا همواره پاسخ آن را پیدا می‌کند.
اما او بیش از همه‌ی این‌ها بوده. گریزی به فوتبال فرانسه که همچنان با روزهای تاریک جام جهانی ۲۰۱۰ دست‌وپنجه نرم می‌کرد، کمک کرد. او به همراه هوگو لوریس، ژیرو، پل پوگبا، انگولو کانته و رافائل واران، هواداران ناامید فرانسوی را دوباره عاشق تیم ملی کشورشان کرد. می‌توان با اطمینان خوبی گفت که رکورد ۸۴ بازی متوالی او برای فرانسه بین آگوست ۲۰۱۷ تا نوامبر ۲۰۲۳ شکسته نخواهد شد. رکوردی که نشان‌گر تعهد کامل او به تیم ملی است.

اما این دوران به سر آمده است. خبری از صد و سی و هشتمین بازی یا چهل و پنجمین گل برای فرانسه نخواهد بود. در حالی‌که انتظار می‌رفت گریزمان سال ۲۰۲۶ در چهارمین جام جهانی‌اش شرکت کند، همه‌چیز به یک‌باره تغییر کرد. شاید نیمکت‌نشینی در بازی نیمه نهایی یورو ۲۰۲۴ مقابل اسپانیا، او را به این باور رسانده که دیگر گزینه‌ای ثابت در ترکیب دشان نیست. شاید رسیدن بازوبند کاپیتانی به کیلیان امباپه پس از بازنشستگی لوریس هم نقشی در این تصمیم داشته است. تنها چیزی که مشخص است این است که فرانسه یکی از بزرگ‌ترین بازیکنان تاریخش را از دست داده و حالا می‌توان منظور دشان از این صحبت‌ها را فهمید:

هیچ‌کس غیرقابل جایگزین نیست. اما گریزمان، در طول این سال‌ها، ثابت کرد که بازیکنی ضروری برای تیم ماست.

اما او هر دوی این‌ها نبود؟

به قلم Philippe Auclair از The Guardian