ساعت 24 – سرخوردگی بینالمللی و شکنندگی فراگیر دولت ایران در نظام جهانی و سپهر سیاسی داخلی به گونهای است که نهایت انعطاف و نرمش نهایی در سیاستگذاری خارجی را برای دولت چهاردهم توجیهپذیر و واجب میسازد. مصلحت انعطاف فزاینده در سیاستگذاری خارجی ایران را میتوان در قالب مولفههای انعطاف نهایی ایران مورد بررسی قرار داد.
یکم – میزان انعطاف: یکی از مولفههای ضرورت و توجیه پذیری انعطاف نهایی ایران در شرایط کنونی را میتوان تعریف و تفسیر مناسب از انعطاف برای شهروندان ایران و توجیه مصلحت آن برای سیاستگذاران دو سوی تعامل یعنی ایران و غرب دانست.میزان یا همان حد انعطاف، دارای طول موجی است که در یک سوی آن نرمش قهرمانانه و مصلحتآمیز و در انتهای آن سازش ننگین قرار میگیرد. این تفاوت شدید میان دو سمت طول موج انعطاف که دوگانه خیر و شر، خدمت و خیانت و… را برسازی میکند، انعطاف را سختتر میسازد.
امکان انعطاف نهایی در شرایط کنونی با جلوههایی از نرمش قهرمانانه که حد مجاز انعطاف از سوی حکمرانی معرفی شده، میتواند با بدتر شدن وضعیت به اجبار انعطاف در سمت شر و خیانت طیف انعطاف که همان سازش و تسلیم نامیده میشود، منجر شود.
دوم – شکل انعطاف: دومین مولفه ضرورت انعطاف نهایی در سیاستگذاری خارجی ایران که میتواند بر موفقیت این سیاست انعطاف نیز اثرگذار باشد، شکل انعطاف به معنای انعطاف آشکار یا انعطاف پنهان و رازآلود است.
انعطاف در سیاستگذاری خارجی ایران که در چند دهه اخیر نیز بارها در دستورکار دولت ایران قرار داشته، دارای رویکردی پنهانی و رازآلود بوده که با شایعات و روایتهای متضاد در افکار عمومی همراه بوده و توان کسب رضایت شهروندان ایرانی را نداشته است.
شهروندان ایرانی با توجه به دورههای پیشین مذاکره، تعامل و انعطاف در سیاستگذاری ایران که دارای ابهام و تردیدهای فراوان بوده است، اکنون به صراحت خواهان یک مذاکره و انعطاف نهایی آشکار هستند. بخشی از ضرورت انعطاف نهایی در سیاست خارجی ایران را میتوان پیامد آرزو و اشتیاق فراگیر شهروندان ایرانی به مذاکره و توافق کامل و نهایی با غرب دانست.
سوم – زمان انعطاف: یکی از مولفههای ضرورت انعطاف نهایی در سیاستگذاری خارجی ایران را میتوان زمان مناسب برای انعطاف و امکان توجیه انعطاف در شرایط کنونی دانست.
مطلوبیت انعطاف نهایی سیاستگذاری خارجی ایران در بازه زمانی کنونی را میتوان در آرامش نسبی و صلح حاکم بر روابط ایران و اغلب بازیگران نظام جهانی تفسیر کرد که ایران به جای اجبار به انعطاف نهایی خسارتبار در شرایط جنگ و فاجعه، قادر است در زمان صلح و آرامش نسبی کنونی، سیاست انعطاف نهایی را توجیه و عملی کند.
چهارم – مکان انعطاف: آخرین مولفه ضرورت انعطاف نهایی در سیاستگذاری خارجی ایران در این یادداشت به مکان انعطاف نهایی بازمیگردد که خود دارای دو گونه از مکانهای خاص است. مکان انعطاف نهایی بیانگر مطلوبیت مذاکره و انعطاف در جایگاه خاص خویش است.
مکان مطلوب انعطاف در سیاستگذاری خارجی هر بازیگر نظام جهانی، همان میز مذاکره یا دیپلماسی است که بسیار کارآمدتر و اثربخشتر از انعطاف در میدان و کارزار سخت است. قدرتهای بزرگ و اغلب بازیگران نظام جهانی تمایل دارند تا در مذاکره و دیپلماسی یا همان پشت میز از خود انعطاف یا نرمش نشان دهند.
انعطاف و حتی نرمش قهرمانانه در میدان (کارزار سخت – جنگ)، هزینههای بیشتر و البته پیامدهای خسارتباری مانند ننگ سازش و شکست برای سیاستگذار به همراه داشته باشد، بنابراین سیاستگذاران ارشد و حکمرانی میتواند با انتخاب میز به عنوان مکان مطلوب انعطاف، سیاستگذاری خود را دگرگون کند.
برای سیاستگذاران ایرانی نیز انعطاف روی میز بسیار مطوبتر از انعطاف در میدان یا جنگ است. شرایط کنونی و باز بودن برخی روزنههای توافق دیپلماتیک همراه با نرمش ایران، بسیار بهتر از هر گونه نرمش در میدان جنگ است.
دیپلماسی ایرانی
یکم – میزان انعطاف: یکی از مولفههای ضرورت و توجیه پذیری انعطاف نهایی ایران در شرایط کنونی را میتوان تعریف و تفسیر مناسب از انعطاف برای شهروندان ایران و توجیه مصلحت آن برای سیاستگذاران دو سوی تعامل یعنی ایران و غرب دانست.میزان یا همان حد انعطاف، دارای طول موجی است که در یک سوی آن نرمش قهرمانانه و مصلحتآمیز و در انتهای آن سازش ننگین قرار میگیرد. این تفاوت شدید میان دو سمت طول موج انعطاف که دوگانه خیر و شر، خدمت و خیانت و… را برسازی میکند، انعطاف را سختتر میسازد.
امکان انعطاف نهایی در شرایط کنونی با جلوههایی از نرمش قهرمانانه که حد مجاز انعطاف از سوی حکمرانی معرفی شده، میتواند با بدتر شدن وضعیت به اجبار انعطاف در سمت شر و خیانت طیف انعطاف که همان سازش و تسلیم نامیده میشود، منجر شود.
دوم – شکل انعطاف: دومین مولفه ضرورت انعطاف نهایی در سیاستگذاری خارجی ایران که میتواند بر موفقیت این سیاست انعطاف نیز اثرگذار باشد، شکل انعطاف به معنای انعطاف آشکار یا انعطاف پنهان و رازآلود است.
انعطاف در سیاستگذاری خارجی ایران که در چند دهه اخیر نیز بارها در دستورکار دولت ایران قرار داشته، دارای رویکردی پنهانی و رازآلود بوده که با شایعات و روایتهای متضاد در افکار عمومی همراه بوده و توان کسب رضایت شهروندان ایرانی را نداشته است.
شهروندان ایرانی با توجه به دورههای پیشین مذاکره، تعامل و انعطاف در سیاستگذاری ایران که دارای ابهام و تردیدهای فراوان بوده است، اکنون به صراحت خواهان یک مذاکره و انعطاف نهایی آشکار هستند. بخشی از ضرورت انعطاف نهایی در سیاست خارجی ایران را میتوان پیامد آرزو و اشتیاق فراگیر شهروندان ایرانی به مذاکره و توافق کامل و نهایی با غرب دانست.
سوم – زمان انعطاف: یکی از مولفههای ضرورت انعطاف نهایی در سیاستگذاری خارجی ایران را میتوان زمان مناسب برای انعطاف و امکان توجیه انعطاف در شرایط کنونی دانست.
مطلوبیت انعطاف نهایی سیاستگذاری خارجی ایران در بازه زمانی کنونی را میتوان در آرامش نسبی و صلح حاکم بر روابط ایران و اغلب بازیگران نظام جهانی تفسیر کرد که ایران به جای اجبار به انعطاف نهایی خسارتبار در شرایط جنگ و فاجعه، قادر است در زمان صلح و آرامش نسبی کنونی، سیاست انعطاف نهایی را توجیه و عملی کند.
چهارم – مکان انعطاف: آخرین مولفه ضرورت انعطاف نهایی در سیاستگذاری خارجی ایران در این یادداشت به مکان انعطاف نهایی بازمیگردد که خود دارای دو گونه از مکانهای خاص است. مکان انعطاف نهایی بیانگر مطلوبیت مذاکره و انعطاف در جایگاه خاص خویش است.
مکان مطلوب انعطاف در سیاستگذاری خارجی هر بازیگر نظام جهانی، همان میز مذاکره یا دیپلماسی است که بسیار کارآمدتر و اثربخشتر از انعطاف در میدان و کارزار سخت است. قدرتهای بزرگ و اغلب بازیگران نظام جهانی تمایل دارند تا در مذاکره و دیپلماسی یا همان پشت میز از خود انعطاف یا نرمش نشان دهند.
انعطاف و حتی نرمش قهرمانانه در میدان (کارزار سخت – جنگ)، هزینههای بیشتر و البته پیامدهای خسارتباری مانند ننگ سازش و شکست برای سیاستگذار به همراه داشته باشد، بنابراین سیاستگذاران ارشد و حکمرانی میتواند با انتخاب میز به عنوان مکان مطلوب انعطاف، سیاستگذاری خود را دگرگون کند.
برای سیاستگذاران ایرانی نیز انعطاف روی میز بسیار مطوبتر از انعطاف در میدان یا جنگ است. شرایط کنونی و باز بودن برخی روزنههای توافق دیپلماتیک همراه با نرمش ایران، بسیار بهتر از هر گونه نرمش در میدان جنگ است.
دیپلماسی ایرانی
source