سموم مرگبار؛ ۱۵ مورد از خطرناک‌ترین سم‌های طبیعی و دست‌ساز بشر

در طول تاریخ، انسان‌ها با انواع مواد کُشنده مواجه شده‌اند که برخی به صورت طبیعی و برخی دیگر ساخته دست بشر هستند. این سموم دارای پتانسیل کُشندگی سریع هستند و با آنکه برخی از آنها را به خوبی می‌شناسیم اما بعضی دیگر چندان شناخته‌شده نیستند. در ادامه به بررسی برخی از خطرناک‌ترین سموم شناخته‌شده برای بشر می‌پردازیم.

۱. آرسنیک

آرسنیک عنصر رایجی است که در بسیاری از وسایل خانه از جمله رنگ یافت می‌شود. دوزهای بالای آرسنیک می‌تواند باعث ناراحتی شدید معده شده و در عرض چند ساعت منجر به کما و مرگ ناشی از نارسایی گردش خون شود.

در دوران ویکتوریا، آرسنیک به راحتی قابل دسترسی بود، و تئوری هایی وجود دارد مبنی بر اینکه ممکن است شاه جرج سوم، پادشاه بریتانیا، به طور ناخواسته توسط آن مسموم شده باشد.

۲. گاز خردل

این سلاح شیمیایی که به عنوان خردل گوگردی نیز شناخته می‌شود، در طول جنگ جهانی اول و همچنین در جنگ ایران و عراق از سوی صدام حسین مورد استفاده قرار گرفت.

گاز خردل در میان خطرناک‌ترین سموم باعث سوختگی شدید پوست و ریه‌ها می‌شود و می‌تواند به DNA آسیب برساند و منجر به مشکلات سلامتی طولانی‌مدت مانند سرطان شود.

۳. سیانور

سیانید به دلیل عملکرد سریع خود در فراخوانی مرگ با جلوگیری از استفاده سلول‌ها از اکسیژن که منجر به خفگی سلولی می‌شود شناخته شده است و از خطرناک‌ترین سموم شناخته شده است.

سیانور ماده اصلی گاز مورد استفاده در اردوگاه‌های کار اجباری نازی‌ها بود و جاسوسان به عنوان یک قرص کشنده سریع‌الاثر آن را همراه خود داشتند. همچنین برخی شخصیت‌های برجسته آلمان نازی با خوردن سیانور به زندگی خود پایان دادند.

۴. استریکنین

استریکنین که از گیاه کچوله استخراج می‌شود، به سیستم عصبی مرکزی حمله کرده و باعث تشنج شدید می‌شود که می‌تواند در عرض دو تا سه ساعت منجر به مرگ شود.

این سم هنوز در برخی از آفت‌کش‌ها و سم موش استفاده می‌شود. همچنین مخلوط آن در مواد مخدری مانند هروئین نیز یافت شده است.

۵. ریسین

ریسین که از گیاه کرچک مشتق شده است از سنتز پروتئین جلوگیری می‌کند و منجر به مرگ می‌شود. در صورت بلعیدن ممکن است یک روز طول بکشد تا علائم ظاهر شوند، اما در صورت استنشاق یا تزریق ریسین زمان کمتری برای ظاهر شدن علائم نیاز است.

این ماده در دهه ۱۹۷۰ زمانی که برای ترور گئورگی مارکوف، نویسنده معترض بلغاری، مورد استفاده قرار گرفت، شهرت یافت. همچنین گفته می‌شود که تروریست‌ها چند بار آن را برای سیاستمداران آمریکایی پست کرده‌اند.

۶. سارین

سارین که در طول جنگ جهانی دوم به عنوان یک سلاح شیمیایی ساخته شد، به سیستم عصبی حمله کرده و باعث مرگ بر اثر خفگی می‌‌شود.

سارین از خطرناک‌ترین سموم، که به عنوان یک سلاح کشتار جمعی در نظر گرفته می‌شود، ۲۶ برابر کشنده‌تر از سیانور است. تولید آن از دهه ۱۹۹۰ ممنوع بوده است، اما تا همین اواخر، حملاتی با استفاده از این گاز سمی به ویژه در خاورمیانه انجام شده است.

۷. وی‌ایکس

VX یک ترکیب شیمیایی مصنوعی است که برای جنگ‌های شیمیایی ساخته شده و در عرض چند دقیقه باعث مرگ ناشی از نارسایی تنفسی می‌شود.

VX مخفف «عامل زهرآگین ایکس» است و نام رمز «صاریغ بنفش» را نیز به خود اختصاص داده است.

این ماده سمی مسئول مرگ ۶۰۰۰ گوسفند در حادثه‌ای در سال ۱۹۶۸ بود که به برنامه‌های شیمیایی ارتش ایالات متحده مرتبط بود.

۸. قورباغه زهرآگین

این قورباغه‌های رنگارنگ دارای یک باتراکوتوکسین قوی هستند. این سم هم نوروتوکسین است و هم کاردیوتوکسین، یعنی باعث فلج شدن و توقف قلب می‌شود.

سم یافت شده در پوست این قورباغه‌ها هزاران سال است که توسط قبایل جنگل‌های بارانی آمازون استفاده می‌شود. این سم به طور سنتی برای پوشش تیرهای شکار بومیان استفاده می‌شود.

۹. پولونیوم

پلونیوم، به ویژه در رایج‌ترین شکل آن یعنی پولونیوم ۲۱۰، بسیار پرتوزا و حدود ۲۵۰ هزار برابر سمی‌تر از سیانید هیدروژن است.

این ماده در سال ۲۰۰۶ برای مسموم کردن الکساندر لیتویننکو، مخالف دولت روسیه، مورد استفاده قرار گرفت و پس از مرگ یاسر عرفات، رهبر فلسطین بر روی لباس او پیدا شد.

۱۰. سم بوتولینوم (BTX)

BTX که توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم تولید می‌شود، در حال حاضر حادترین ماده سمی شناخته‌شده برای بشر است.

این پروتئین عصبی مرگبار با وجود سمی بودن، در یک محصول بهداشتی و زیبایی بسیار محبوب در سراسر جهان استفاده می‌شود: بوتاکس.

۱۱. تترودوتوکسین (TTX)

TTX یک نوروتوکسین کشنده است که در ماهی بادکنکی، برخی اختاپوس‌ها و دیگر حیوانات دریایی یافت می‌شود.

این سم باعث فلج و مرگ می‌شود. ماهی بادکنکی در فوگو، غذای لذیذ ژاپنی استفاده می‌شود که اگر قسمت‌های حاوی سم ماهی به دقت جدا نشود می‌تواند کشنده باشد.

۱۲. آماتوکسین

آماتوکسین که در چندین گونه قارچ مانند قارچ مگس یافت می‌شود، می‌تواند باعث مسمومیت شدید شود. اگرچه مرگ با آن نادر است، اما علائم غیرقابل پیش‌بینی می‌تواند شامل اثرات روان‌گردان باشد.

این قارچ قرمز و سفید چهره‌ شناخته‌شده‌ای در فرهنگ عامه دارد و در موارد مختلفی از اسمورف‌ها گرفته تا سوپرماریو و آلیس در سرزمین عجایب به تصویر کشیده شده است.

۱۳. برودیفاکوم

برودیفاکوم یک ضد انعقاد قوی است که منجر به خونریزی داخلی و مرگ می‌شود.

این ماده عمدتاً به عنوان سم موش استفاده می‌شود و در صورت لمس می‌تواند ماه‌ها در بدن باقی بماند.

۱۴. هیدروفلوریک اسید (HF)

HF یک اسید بسیار خورنده است که حتی می‌تواند شیشه را حل کند. این ماده در متابولیسم کلسیم بدن اختلال ایجاد می کند و باعث سوختگی شدید و آسیب به استخوان می‌شود.

طیف کامل علائم ممکن است بلافاصله ظاهر نشود؛ موضوعی که معمولاً درمان را به تاخیر می‌اندازد. این ماده اگر وارد جریان خون شود می‌تواند منجر به ایست قلبی و در نهایت مرگ شود.

۱۵. دی متیل جیوه

این نوروتوکسین در صورت تماس با پوست می‌تواند باعث مسمومیت شدید جیوه شود. با این حال ممکن است ماه‌ها طول بکشد تا علائم ظاهر شوند!

چیزی که دی متیل جیوه را به ویژه خطرناک می‌کند، توانایی آن در نفوذ به موادی مانند لاستیک و پلاستیک است که حتی دستکش‌های لاتکس را در جلوگیری از قرار گرفتن در معرض آن بی‌اثر می‌کند.