شاید اصلاً هوش مصنوعی آینده‌ی جست‌وجو باشد؛ اما باید این نکته را هم در نظر بگیریم که آن آینده، حداقل به شکلی مرتبط با قانون ضدانحصار، هنوز از راه نرسیده است. قاضی مهتا می‌گوید: «هوش مصنوعی ممکن است روزی اساس و پایه‌ی جست‌وجو را تغییر دهد؛ اما نه در آینده‌ی نزدیک. درحال‌حاضر هوش مصنوعی نمی‌تواند جایگزین اجزای اساسی جست‌وجو مانند خزش وب، ایندکس‌کردن و رتبه‌بندی شود.»
تحقیقات مهتا نشان داد که هوش مصنوعی مولد، نیاز به داده‌های کاربر را برای ارائه‌ی نتایج جست‌وجوی باکیفیت حذف نکرده یا به میزان چشمگیری کاهش نداده است. سریدار راماسوامی، یکی از بنیان‌گذاران نیوا می‌گوید: «مشکل میانی در مورد پیداکردن مرتبط‌ترین صفحات برای یک جست‌وجوی خاص در زمینه‌ای مشخص، هنوز هم به اطلاعات کلیک جست‌وجو مرتبط می‌شود و این‌طور نیست که مدل‌های هوش مصنوعی این نیاز را حذف یا جایگزین کنند.»
به‌عبارت بهتر وقتی شما عبارت «شلوار گلف» را جست‌وجو می‌کنید، گوگل علاوه‌بر نشان‌دادن نتایج مرتبط با شلوار گلف، اطلاعات مهم دیگری را هم که از نظر شما با نتایج به‌دست‌آمده مرتبط هستند، دریافت می‌کند. این اطلاعات براساس صفحاتی که روی آن‌ها کلیک می‌کنید در اختیار گوگل قرار می‌گیرد. چنین حلقه‌ی بازخوردی در چت‌بات‌های هوش مصنوعی اتفاق نمی‌افتد.
پاندو نایاک، معاون گوگل در بخش جست‌وجو بر این باور است که ادامه‌داشتن زیرساخت قابل فهم برای گوگل اهمیت بسیار بالایی دارد و منظور از این زیرساخت، سیستم رتبه‌بندی سنتی است. او می‌گوید: «ما کنترل خود را بر رتبه‌بندی به این سیستم‌ها واگذار نکرده‌ایم و هنوز هم علاوه‌بر داشتن کنترل نسبی روی آنچه که اتفاق می‌افتد، آن را درک می‌کنیم.»
گوگل در سال ۲۰۲۰ مطالعه‌ای انجام داد تا دریابد درصورت کاهش قابل‌توجه کیفیت نتایج، چه اتفاقی برای سود این شرکت می‌افتد. نتیجه‌ی این مطالعه نشان داد که حتی درصورت کاهش کیفیت نتایج جست‌وجو توسط گوگل، درآمد شرکت از سرچ باز هم در سطح خوبی باقی خواهد ماند. قاضی مهتا می‌گوید: «این واقعیت که گوگل تغییرات جست‌وجو را بدون داشتن هرگونه نگرانی درمورد ازدست‌دادن کاربرانش انجام می‌دهد، کاری است که تنها یک شرکت با قدرت انحصاری می‌تواند انجام دهد.»
حتی در صورت کاهش کیفیت نتایج جست‌وجو توسط گوگل، درآمد این شرکت تغییری نخواهد کرد
تنظیم مقررات ضدانحصار بر این ایده استوار است که رقابت برای همه ازجمله بازار، خود شرکت‌ها و به‌ویژه مشتریان معمولی مفید است؛ اما هنوز هم این موضوع جای بحث دارد که آیا ضرر مصرف‌کنندگان معیار مناسبی برای تعریف رفتار انحصاری در عصر اینترنت به‌شمار می‌رود یا خیر.
پرونده‌ی ایالات متحده علیه گوگل نشان می‌دهد که حتی یکی از نوآورانه‌ترین شرکت‌های ۲۰ سال گذشته نیز می‌تواند به مصرف‌کنندگان خود آسیب برساند و با خارج‌کردن رقبای خود از میدان رقابت و عرضه‌ی محصولی بدتر نسبت به گذشته، هنوز هم به اندازه‌ی قبل سود به‌دست آورد.
از سال ۲۰۱۰ که کمیسیون اروپا نخستین شکایت رسمی علیه شیوه‌های رقابتی گوگل را دریافت کرد تاکنون، گوگل در مجموع بیش از ۸ میلیارد یورو جریمه شده و همچنان در حال مبارزه با این جریمه‌ها است. یکی از جرایم تاریخی گوگل، جریمه‌ی ۴٫۳۴ میلیارد یورویی به‌دلیل نحوه‌ی مدیریت سیستم‌عامل اندروید است. در ماه ژوئن، اتحادیه اروپا اتهامات جدیدی را علیه گوگل مطرح و این شرکت را متهم کرد که با حمایت از کسب‌وکار فناوری تبلیغاتی خود، به ضرر رقبای تبلیغاتی، تبلیغ‌کنندگان و ناشران آنلاین عمل می‌کند.
قانون بازارهای دیجیتال اتحادیه‌ی اروپا در ماه مارس گذشته برای گوگل و سایر نگهبانان تعیین‌شده در اقتصاد آنلاین به اجرا گذاشته شد. براساس این قانون، شرکت‌های مذکور مجاز به ایجاد تبعیض بین خدمات خود و سایر رقبا نیستند، از ترکیب داده‌های شخصی کاربران منع می‌شوند و نمی‌توانند از اطلاعات جمع‌آوری‌شده توسط فروشندگان شخص ثالث برای رقابت با آن‌ها استفاده کنند.
گفتنی است قانون بازارهای دیجیتال اتحادیه اروپا (DMA) به شرکت‌های بسیار بزرگی که کنترل شایان توجهی بر بازارهای آنلاین دارند، لقب نگهبان داده است. این شرکت‌ها به‌دلیل اندازه و قدرت بازارشان، توانایی تأثیرگذاری چشمگیری روی رقابت و رفتار مصرف‌کننده دارند.
پرونده‌های ضدانحصار گوگل
گوگل با چند پرونده‌ی ضدانحصار دیگر نیز مواجه است که برخی از مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:
ایالت تگزاس به همراه ۱۶ ایالت دیگر و پورتوریکو در سال ۲۰۲۰، شکایتی را علیه گوگل تنظیم و این شرکت را به انحصار فناوری زیربنایی تبلیغات آنلاین متهم کردند که دادگاه آن در ماه مارس برگزار خواهد شد. وزارت دادگستری نیز در ژانویه ۲۰۲۳ شکایت ضدانحصار جداگانه‌ای علیه گوگل به‌دلیل فعالیت‌های تجاری این شرکت در زمینه فناوری تبلیغات تشکیل داد. این پرونده قرار است در ماه سپتامبر به دادگاه برود.
به‌عقیده‌ی هیئت منصفه‌ی فدرال، گوگل به‌طور غیرقانونی به‌دنبال حفظ انحصار خود در توزیع اپلیکیشن‌ها از طریق گوگل پلی استور و روی دستگاه‌های موبایل بوده است. اپیک گیمز، ناشر بازی ویدیویی فورتنایت که این شکایت را مطرح کرده، از دادگاه خواسته است تا به مصرف‌کنندگان اجازه دهد اپلیکیشن‌ها را از هر جایی که ترجیح می‌دهند دانلود کنند و آزادی انتخاب نحوه‌ی پذیرش پرداخت‌ها را در اختیار توسعه‌دهندگان قرار دهد. قاضی پرونده هنوز حکمی برای این پرونده صادر نکرده است.
۳۶ دادستان کل ایالتی نیز در جولای ۲۰۲۱ با شکایت علیه گوگل اعلام کردند که این شرکت به‌طور غیرقانونی از قدرت خود برای فروش و توزیع اپلیکیشن‌ها در گوگل پلی استور و روی دستگاه‌های موبایل سوء‌استفاده کرده است. گوگل به‌طور موقت این پرونده را با پرداخت ۷۰۰ میلیون دلار حل‌و‌فصل کرد؛ اما یک قاضی فدرال به دلیل نگرانی از حل‌نشدن رفتار ضدرقابتی گوگل، هنوز این توافق را تأیید نکرده است.
واکنش گوگل به رأی دادگاه
گوگل قصد دارد به حکم مهتا اعتراض کند. به‌گفته‌ی این شرکت، حکم مهتا نشان می‌دهد که گوگل بهترین موتور جست‌وجو در ایالات متحده به‌شمار می‌رود و به‌دلیل سرمایه‌گذاری‌های خود در نوآوری، از کیفیت محصول برتر برخوردار است.
گوگل اذعان می‌کند که برای پیش‌فرض‌شدن موتور جست‌وجوی خود روی تلفن‌های همراه و مرورگرها پول پرداخت می‌کند؛ اما ضمن اشاره به بی‌ضرربودن این معاملات، آن‌ها را به معاملاتی تشبیه می‌کند که شرکت‌های تولیدکننده‌ی غلات با فروشگاه‌های مواد غذایی منعقد می‌کنند تا فضای مناسب‌تری از قفسه‌های آن‌ها را در اختیار داشته باشند. نمایندگان گوگل بارها گفته‌اند که تنها یک کلیک فاصله بین رقبای حاضر در این صنعت وجود دارد.
سرانجام چه خواهد شد؟
قاضی مهتا قصد دارد یک دادگاه جداگانه برای تعیین نحوه‌ی اصلاح رفتار غیرقانونی گوگل برگزار کند. وزارت دادگستری ایالات متحده هم هنوز اعلام نکرده است که چه تغییراتی را درخواست خواهد کرد. این نهاد ممکن است خواستار جداسازی بخش جست‌وجوی آلفابت از سایر محصولات مانند اندروید یا کروم شود. اگر قاضی دستور این جداسازی را صادر کند، بزرگ‌ترین تجزیه‌ی اجباری یک شرکت آمریکایی از زمان انحلال شرکت مخابراتی AT&T در سال ۱۹۸۴ تاکنون رقم خواهد خورد.
از سوی دیگر این احتمال وجود دارد که قاضی از حکم تجزیه‌ی کامل گوگل صرف‌نظر کند و تصمیم به لغو قراردادهای جست‌وجوی انحصاری این شرکت بگیرد. گزینه‌ی دیگر این است که از گوگل خواسته شود تا مجوز استفاده از سرچ ایندکس خود را که شامل داده‌هایی برای ساخت نتایج جست‌وجو است، صادر کند.
رأی نهایی مهتا پس از جلسه‌ی دادرسی در ماه سپتامبر صادر خواهد شد. این رأی علاوه‌بر تأثیراتی که روی آینده‌ی اینترنت خواهد داشت، احتمالاً نحوه‌ی فعالیت سایر شرکت‌های بزرگ فناوری را نیز تحت‌تأثیر قرار خواهد داد.
source