خواص زیره سیاه؛ ۶ خاصیت مهم که از آن بی‌خبرید‍!

صدها سال است که زیره سیاه به سبد غذایی ساکنان آسیا و اروپا راه پیدا کرده است؛ به طوری که بسیاری از مردم از آن برای بهبود طعم انواع غذاها استفاده می‌کنند. علاوه بر این، مدت‌ها است که از خواص زیره سیاه در طب سنتی برای درمان بعضی از بیماری‌ها استفاده می‌شود. این مقاله از مجله درمانکده به بررسی خواص زیره سیاه برای زنان و مردان اختصاص دارد. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

ارزش غذایی زیره سیاه

زیره سیاه دارای طیف گسترده‌ای از مواد مغذی ضروری است. یک قاشق غذاخوری (۶/۷ گرم) از این ادویه موارد زیر را در اختیار بدن قرار می‌دهد:

• کالری: ۲۲/۳
• پروتئین: ۱/۳ گرم
• چربی: ۰/۹ گرم
• کربوهیدرات: ۳/۳ گرم
• فیبر: ۲/۶ گرم
• کلسیم: ۴۶ میلی‌گرم
• آهن: یک میلی‌گرم
• منیزیم: ۱۷ میلی‌گرم
• فسفر: ۳۸ میلی‌گرم
• پتاسیم: ۹۰ میلی‌گرم

زیره سیاه منبع غنی آنتی‌اکسیدان است. این ادویه مقدار قابل‌توجهی لوتئین (Lutein) و زآگزانتین (Zeaxanthin) دارد که در بدن با رادیکال‌های آزاد مقابله می‌کنند. رادیکال‌های آزاد استرس اکسیداتیو را افزایش می‌دهند و به همین دلیل در بروز بسیاری از بیماری‌ها مثل بیماری قلبی نقش دارند.

بیشتر بدانید:خواص سیاه دانه چیست؟

خواص زیره سیاه برای مردان و زنان

مهم‌ترین خواص این ادویه عبارت‌اند از:

۱. کاهش التهاب

التهاب یکی از واکنش‌های طبیعی بدن است. اما اگر برای مدت طولانی ادامه پیدا کند، خطر ابتلا به بعضی از بیماری‌ها مثل بیماری التهابی روده (IBD)، بیماری قلبی، زوال عقل و آرتریت (مشکلات مفصلی) را افزایش می‌دهد. زیره سیاه از خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی قوی برخوردار است و به همین دلیل می‌تواند التهاب را در بدن کاهش دهد.

۲. بهبود هضم

بسیاری از مردم از زیره سیاه برای درمان مشکلات گوارشی مثل سوء هاضمه و زخم معده استفاده می‌کنند. محققان در تحقیقات انگشت‌شمار خواص زیره سیاه برای معده را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده‌اند که روغن این ادویه با شل کردن ماهیچه صاف دستگاه گوارش به رفع علائم سوء هاضمه کمک می‌کند.

در یک مطالعه آزمایشگاهی، اسانس زیره سیاه از رشد باکتری‌های مضر در روده جلوگیری کرد، اما باکتری‌های مفید را دست‌نخورده باقی گذاشت. باکتری‌های مفید روده در تولید مواد مغذی نقش دارند، التهاب را کاهش می‌دهند، هضم را بهبود می‌بخشند و از سلامت سیستم ایمنی حمایت می‌کنند. در مطالعه دیگری هم مشاهده شد که عصاره زیره سیاه می‌تواند با هلیکوباکتر پیلوری (باکتری ایجادکننده زخم معده) مبارزه کند.

دقیقا مشخص نیست که زیره سیاه از طریق چه مکانیسمی به رفع مشکلات گوارشی کمک می‌کند. از سوی دیگر، بسیاری از تحقیقات روی حیوانات یا در محیط‌های آزمایشگاهی انجام شده‌اند. بنابراین، برای اینکه بهترین طریقه مصرف زیره سیاه برای معده مشخص شود، به مطالعات بیشتری نیاز است. برای مصرف زیره سیاه می‌توانید از دکتر تغذیه مشورت بگیرید.

۳. کاهش وزن

از خواص زیره سیاه برای لاغری شکم و کاهش وزن هم می‌توان بهره برد. در بعضی از مطالعات مشاهده شده است که عصاره این ادویه شاخص توده بدنی (BMI) و درصد چربی بدن را کاهش می‌دهد. محققان معتقدند که زیره سیاه به دلیل ایجاد تغییرات مثبت در باکتری‌های روده به حفظ تناسب اندام کمک ‌می‌کند. باکتری‌های روده در تنظیم هورمون‌ها، متابولیسم چربی و اشتها نقش دارند.

بیشتر بدانید:خواص رازیانه چیست؟ از لاغری تا درمان عفونت واژن

۴. پیشگیری از سرطان

لیمونن (Limonene) موجود در زیره سیاه می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد. آنتول (Anethole) موجود در این ادویه هم از تکثیر سلول‌های سرطانی در غده پروستات جلوگیری می‌کند. به‌علاوه، به نظر می‌رسد که ترکیبات فنلی زیره سیاه اثرات ضد سرطانی داشته باشند. در مطالعات حیوانی، مصرف ۶۰ میلی‌گرم  زیره به ازای هر کیلوگرم وزن بدن با کاهش استرس اکسیداتیو و مهار رشد تومور مرتبط بود.

۵. تنظیم قند خون

تحقیقات روی حیوانات آزمایشگاهی نشان داده است که زیره سیاه روی قند خون تاثیر مثبت دارد و به کاهش آن کمک می‌کند. همچنین مشخص شده است که می‌تواند با استرس اکسیداتیو ناشی از دیابت مقابله کند. با این حال، برای نتیجه‌گیری قطعی باید تحقیقات بیشتری روی انسان انجام شود.

۶. حفظ سلامت پوست

ویتیلیگو (برص، پیسی یا لک و پیس) یک بیماری خود ایمنی است که درمان قطعی ندارد. گفته می‌شود که قرص زیره سیاه در درمان این بیماری موثر است. اما مطالعات محدودی برای اثبات این موضوع وجود دارد.

عوارض زیره سیاه

از آنجا که زیره سیاه باعث کاهش قند خون می‌شود، افراد مبتلا به دیابت باید در مصرف آن احتیاط کنند. چرا که این ادویه در مقادیر زیاد می‌تواند سطح قند خون را بیش از حد کاهش دهد و به هیپوگلیسمی (افت غیر طبیعی قند خون) منجر شود. اگر دیابت دارید و می‌خواهید از خواص زیره سیاه برای کنترل قند خون خود بهره ببرید، حتما قبل از انجام این کار با پزشک مشورت کنید.

اکثر افراد سالم می‌توانند زیره سیاه را به خوبی تحمل کنند و از خواص آن بهره‌مند شوند. اما کسانی که به اختلال عملکرد کبد یا کیسه صفرا مبتلا هستند باید از مصرف آن بپرهیزند. چون بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که این ادویه از تخلیه کیسه صفرا جلوگیری می‌کند.

محققان تاثیر زیره سیاه را روی زنان باردار بررسی نکرده‌اند. به‌علاوه، در مورد عوارض و خواص زیره سیاه در شیردهی هم اطلاعات زیادی وجود ندارد. به همین دلیل، توصیه می‌شود در دوران بارداری و شیردهی از زیاده‌روی در مصرف این ادویه خودداری کنید. این توصیه در مورد کودکان هم صادق است.

بیشتر بدانید:خواص خاکشیر فقط رفع تشنگی در روزهای گرم تابستان نیست!

نحوه استفاده از زیره سیاه

زیره سیاه در سراسر جهان کشت می‌شود و نسبتا ارزان است. شما می‌توانید این ادویه را به راحتی در اکثر فروشگاه‌های مواد غذایی پیدا کنید یا آن را به صورت آنلاین بخرید. علاوه بر این، زیره سیاه به شکل مکمل در داروخانه‌ها در دسترس است.

برای بهره‌مندی از خواص زیره سیاه در برنج، نان و شیرینی از این ادویه استفاده کنید. همچنین می‌توانید آن را به مربا، سوپ، خورش و سس بیفزایید یا با آن دمنوش تهیه کنید.

توصیه مشخصی در مورد میزان مصرف زیره سیاه وجود ندارد. با این حال، بعضی از تحقیقات نشان داده‌اند که می‌توانید در طول روز از نصف قاشق چای‌خوری تا یک قاشق غذاخوری (یک تا ۶/۷ گرم) زیره در سه دوز منقسم استفاده کنید.

کلام پایانی

زیره سیاه یک ادویه پرکاربرد است که هم در آشپزی و هم در پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ادویه حاوی مواد مغذی و ترکیبات گیاهی مختلف است که همگی می‌توانند برای سلامتی مفید باشند. بر اساس تحقیقات، زیره سیاه التهاب بدن را کاهش می‌دهد، به کنترل وزن کمک می‌کند و سلامت دستگاه گوارش را بهبود می‌بخشد. با این حال، ممکن است برای بعضی از افراد مناسب نباشد یا با بعضی از داروها تداخل داشته باشد. به همین دلیل، توصیه می‌شود قبل از مصرف آن، به خصوص در مقادیر زیاد یا به شکل مکمل، با دکتر تغذیه آنلاین مشورت کنید.

برای مشاوره آنلاین با متخصص تغذیه می‌توانید از طریق سایت درمانکده اقدام کنید. در درمانکده این امکان برای شما فراهم شده است که با بهترین متخصصان آشنا شوید و از آن‌ها برای ویزیت حضوری یا مشاوره آنلاین وقت بگیرید.

سوالات متداول

منابع: webmd, stylecraze, healthline