جشن روز حسابدار: بزرگداشت نقش مهندسان ساخت‌وساز مالی

 در ایران نیز همچون سایر کشورها سرانجام پس از مدت‌ها کش‌وقوس 15 آذرماه به عنوان روز ملی حسابداری تعیین شد و هرساله حسابداران ایران در چنین روزی با برپایی همایش‌ها جشن حسابدهی و پاسخ‌گویی و شفافیت برپا می‌کنند. جشن روز حسابدار فرصتی است برای تقدیر از افرادی که در پس پرده اقتصادی جوامع، به طراحی، مدیریت و نظارت بر اطلاعات مالی مشغول‌اند. این روز به افتخار نقش کلیدی حسابداران در نظام‌های مالی و اقتصادی جشن گرفته می‌شود. هدف از جشن روز حسابدار و برگزاری آن، یادآوری و قدردانی زحمات و تلاش‌های بنیان‌گذاران این حرفه در ایران و سپاسگزاری از نقش بزرگان حرفه در توسعه و اعتلای آن است. روز حسابدار یعنی روزی که باید نقش حرفه حسابداری و حسابرسی در توسعه پایدار و برقراری حکمرانی مردم‌سالار از طریق برقراری نظام شفافیت، حسابدهی و پاسخ‌گویی حاکمان برجسته شود تا جامعه بتواند در تداوم زیست خود سلامت مالی و اقتصادی را به همراه آورد که نتیجه بلافصل آن نظام سلامت و درمان عمومی و آموزش و پرورش عمومی و افزایش شاخص شادی مردم به عنوان مهم‌ترین عامل‌های موفقیت هر جامعه است. بر همین اساس گفته می‌شود فرایند استانداردگذاری حسابداری و حسابرسی عملی است اجتماعی، سیاسی و اقتصادی که هدف آن برقراری نظام سلامت مالی در جهت توسعه پایدار اجتماعی-‌اقتصادی به منظور بهبود وضعیت جامعه است. پاسخ‌گویی و حسابداری جزء لاینفک مفهوم دموکراسی هستند که می‌توانند ابعادی از حکمرانی مبتنی بر مردم‌سالاری به شمار روند. مفاهیم دموکراسی مؤثر یا پاسخ‌گویی دموکراتیک به حسابداری اجتماعی متکی هستند که به‌صورت منطقی قابل اعتماد باشد. در سیستم‌های پارلمانی، پاسخ‌گویی دموکراتیک بر این اصل استوار است که حسابداری تسهیل‌کننده حسابرسی قوه مقننه از عملکرد قوه مجریه باشد. حسابداری در دوران کنونی علم مهندسی ساخت‌وساز مالی و حسابرسی علم مهندسی نظارت بر این ساخت‌وساز تلقی می‌شود. به تعبیر پروفسور گاری کارنگی، استاد حسابداری دانشگاه استرالیا، حسابداری شیوه «تکنیک» فنی، اجتماعی و اخلاقی است که به استفاده پایدار از منابع و پاسخ‌گویی مناسب به ذی‌نفعان «نه فقط سهامداران» می‌پردازد تا شکوفایی انسان‌ها و طبیعت را امکان‌پذیر کند. اکنون وقت آن فرارسیده که بدانیم حسابداری چگونه می‌تواند به شکل‌گیری جهان آینده کمک کند. حسابداری شامل فرایندهایی از قبیل طراحی سیستم‌های مالی، ثبت معاملات، پردازش داده‌ها و تهیه گزارش‌های مالی وفق استانداردهای گزارشگری بر اساس قانون و مقررات است که به دولت، شرکت‌ها و نهادهای مختلف کمک می‌کند تا از طریق تصمیم‌گیری‌های مناسب منابع خود را بهینه مدیریت کنند. حسابداران با ارائه اطلاعات شفاف و قابل اعتماد، اعتماد عمومی را نسبت به عملکرد سازمان‌ها جلب می‌کنند. این نقش در بخش‌های مختلف‌ از‌جمله دولت، بخش خصوصی و سازمان‌های غیرانتفاعی، حیاتی است. بدون حسابداران، اقتصاد مدرن قادر به حفظ کارایی خود نخواهد بود.

چالش‌ها و فرصت‌های حسابداری در عصر جدید

با ظهور فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی، بلاک‌چین و یادگیری ماشین، حرفه حسابداری با چالش‌ها و فرصت‌های تازه‌ای مواجه شده است. این فناوری‌ها توانسته‌اند فرایندهای حسابداری را کارآمدتر کنند و در عین حال نیاز به ارتقای مهارت‌های حرفه‌ای حسابداران را افزایش دهند. مهم‌ترین این چالش‌ها عبارت‌اند از:

1. پیچیدگی قوانین مالیاتی و استانداردهای حسابداری: تغییرات مداوم در قوانین و مقررات باعث شده که حسابداران نیاز به یادگیری مداوم داشته باشند.

2. تهدید امنیت اطلاعات: حسابداران با داده‌های حساس مالی سروکار دارند و افزایش حملات سایبری چالشی جدی برای حفظ امنیت اطلاعات ایجاد کرده است.

3. رقابت در بازار کار: پیشرفت فناوری و اتوماسیون باعث شده است مهارت‌های سنتی حسابداری کمتر مورد تقاضا باشند و حسابداران نیاز به توسعه مهارت‌های جدید داشته باشند.

از طرف دیگر حرفه حسابداری می‌تواند فرصت‌های زیر را مورد استفاده قرار دهد:

1. نقش مشاوره‌ای حسابداران: با گسترش فناوری، حسابداران می‌توانند نقش خود را از صرفا ثبت اطلاعات مالی به مشاوره استراتژیک برای سازمان‌ها ارتقا دهند.

2. توسعه ابزارهای نرم‌افزاری: ابزارهای جدید حسابداری امکان تحلیل‌های دقیق‌تر و ارائه گزارش‌های پیشرفته‌تر را فراهم کرده‌اند.

3. اهمیت افزایش شفافیت: در دنیای امروز که تقاضا برای شفافیت در حال افزایش است، حسابداران بیش از گذشته به عنوان حافظان شفافیت مالی مورد توجه قرار می‌گیرند.

روز حسابدار فرصتی است تا به جنبه مسئولیت اجتماعی این حرفه نیز توجه کنیم. حسابداران با ترویج اصول اخلاقی، شفافیت و عدالت مالی، نقش مهمی در کاهش فساد مالی و ارتقای اعتماد عمومی ایفا می‌کنند. در این راستا، آموزش حسابداران به موضوعات مرتبط با پایداری، حاکمیت شرکتی و گزارشگری اجتماعی اهمیت بیشتری یافته است. جشن روز حسابدار نه‌تنها فرصتی برای تقدیر از تلاش‌های حسابداران است، بلکه بستری برای تأمل در مورد اهمیت این حرفه و چالش‌های پیش‌روی آن فراهم می‌آورد. با تغییرات سریع در دنیای مالی و ظهور فناوری‌های جدید، حسابداران باید بیش از گذشته آماده پذیرش نقش‌های جدید و بهبود مهارت‌های خود باشند. این روز یادآور آن است که حسابداری، هنری پیچیده و علمی دقیق است که زیربنای اقتصاد مدرن را شکل می‌دهد. روز حسابدار، جشنی برای همه کسانی است که با دقت، تخصص و تعهد، به ساختن جهان مالی شفاف‌تر و عادلانه‌تر کمک می‌کنند. نکته مهم آنکه در عصر انقلاب صنعتی پنجم، «عصر حکمرانی هوش مصنوعی»، حسابداری بر پایه دانش و دانایی و مهارت‌های تکنولوژیکی استوار است. برای دسترسی به دانش، تسلط به زبان انگلیسی شرط لازم و برای داناشدن نیازمند مهارت‌های کلیدی تجزیه و تحلیل داده‌های بزرگ، یادگیری عمیق، ماشین‌لرنینگ و فراگرفتن کاربرد تکنولوژی‌های نوین همچون بلاک‌چین و رایانش ابری است. حرفه حسابداری ناچار است با سنت‌گریزی از مهارت‌های دستی و حافظه‌ای به مهارت‌های تکنولوژیکی برای ماندگاری و نقش‌آفرینی کوچ کند. بر همین مبنا باید دانست فلسفه حسابداری شناخت جهان از طریق عدد و رقم و تجزیه و تحلیل این ارقام و نمایش در ترازنامه مؤسسات و بنگاه‌ها و کشورها‌ست. حسابدار آینده در عصر هوش مصنوعی نمی‌تواند صرفا به شناخت ترازنامه و استانداردهای حسابداری بسنده کند بلکه باید مطالعه کافی درباره اقتصاد، سیاست، اجتماع و برایند علوم در حسابداری داشته باشد.