ADEM ALTAN/AFP/Getty Images
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه با یک پیروزی محدود، اگر نگوییم مشکوک، از همه پرسی 16 آوریل خارج شد. در نتیجه رایگیری، قانون اساسی ترکیه اصلاح میشود تا به رئیسجمهور این امکان را بدهد که به میزان قابل توجهی قدرت بیشتری کسب کند. برای اردوغان، این بدان معناست که، از جمله، او میتواند تا سال 2029 بر تخت سلطنت بماند. در واقع، او صلاحیت انتخاب قضات و وزرا و انتصاب روسای سازمان های نظامی و اطلاعاتی، روسای دانشگاه ها و بوروکرات های ارشد را خواهد داشت. علاوه بر این، او با نظارت بسیار اندک، قدرت صدور قوانین را با فرمان به دست می آورد.
این برای بانک مرکزی جمهوری ترکیه (CBRT)، نرخ تورم ترکیه و لیر در حال مبارزه چه معنایی دارد؟ در سه کلمه، خبر بدی است.
بانک مرکزی با هدف تورمی که در حال حاضر 5 درصد تعیین شده است فعالیت می کند. در تلاش برای رسیدن به هدف، CBRT نرخ های بهره سیاستی خود را تعدیل می کند. با این حال، هدف بانک مرکزی بسیار دور بوده است. همانطور که نمودار زیر نشان می دهد، CBRT یک تورم بیش از حد مزمن است.
نرخ تورم هدف ترکیه در مقابل نرخ تورم واقعی
استیو اچ. هانکه
یکی از دلایل افزایش بیش از حد تورم این واقعیت است که بانک مرکزی از نرخ بهره به عنوان ابزار سیاستی استفاده می کند. رئیس جمهور اردوغان بارها بر سر این نرخ های سیاستی با CBRT سر و کله زده است و بازوها را به سمت بانک مرکزی می چرخاند تا نرخ های سیاستی را پایین بیاورد. برای اردوغان، نرخ های پایین تر همیشه بهترین دارو است. اردوغان با اختیارات ریاست جمهوری جدید خود احتمالاً چیزی بیش از چرخاندن دست ها انجام خواهد داد.
برای رسیدن به هدف تورمی، بانک مرکزی باید اردوغان را نادیده بگیرد (شانس بسیار زیاد) و شروع به تمرکز روی یک هدف جدید کند: نرخ رشد پول گسترده (M3). این امر مستلزم استفاده از نظریه کمیت پول (QTM) است.
QTM بیان می کند که MV = Py، که در آن M عرضه پول، V سرعت پول، P سطح قیمت و y تولید ناخالص داخلی واقعی است. وقتی عملیاتی شد و بر حسب درصد تغییرات M، V، P و y بیان شد، میتوانیم «نرخ رشد طلایی» را برای پول کل تعیین کنیم. این نرخ رشد عرضه پول مورد نیاز برای رسیدن به یک هدف تورمی اعلام شده است: ΔM = ΔP + Δy – ΔV. بنابراین، نرخ رشد پول گسترده برابر با نرخ تورم به اضافه درصد تغییر در تولید ناخالص داخلی واقعی منهای درصد تغییر در سرعت پول است.
با این معادله QTM، از داده های ترکیه برای تخمین نرخ رشد طلایی برای نرخ رشد عرضه پول استفاده می کنیم که با هدف تورم 5 درصدی بانک مرکزی ترکیه مطابقت دارد. ما دریافتیم که رشد تولید ناخالص داخلی واقعی ترکیه در 10 سال گذشته به طور متوسط 3.85٪ بوده است و درصد تغییر سرعت پول به طور متوسط -4.34٪ برای آن دوره بوده است. اگر این مقادیر را به معادله QTM متصل کنیم، متوجه میشویم که نرخ رشد طلایی ترکیه برای عرضه پول (M3) 13.19% = 5% + 3.85% – (4.34-%) است.
عرضه پول ترکیه (M3)
استیون هانکه
اما، پول کل ترکیه 16.2 درصد در سال 2016 رشد کرد و همانطور که نمودار زیر نشان می دهد، بانک مرکزی ترکیه به طور مداوم از نرخ رشد طلایی برای پول گسترده فراتر رفته است. از زمان روی کار آمدن اردوغان به عنوان نخست وزیر ترکیه در 14 مارس 2003، رشد پول کل ترکیه به طور متوسط 18.8 درصد بوده است. جای تعجب نیست که نرخ تورم بالاتر از هدف بانک مرکزی بوده است. همچنین جای تعجب نیست که ارزش لیر از زمان به قدرت رسیدن اردوغان تا 55 درصد در برابر دلار کاهش یافته است.
"برد" رفراندوم اردوغان برای تورم و لیر ترکیه بازنده خواهد بود. در واقع، تورم به افزایش سریع ادامه خواهد داد، در حالی که لیر به تضعیف خود ادامه خواهد داد.
سقوط لیر ترکیه
استیو اچ. هانکه
وب سایت من را بررسی کنید. استیو هانکه
* استانداردهای تحریریه چاپ
* چاپ مجدد و مجوزها