یادداشت امروز (۲۲ مرداد) روزنامه کیهان با تیتر «سکوهای مجازی یا دولت موازی؟!» اعلام موضع صریح و شفاف مدیر مسئول این نشریه نسبت به پلتفرم‌های ایرانی است که بخش مهمی از اکوسیستم استارتاپی کشور را تشکیل می‌دهند. رویکرد اصلی این متن واگذاری مالکیت و مدیریت پلتفرم‌ها به «افراد صاحب صلاحیت» و سپردن اختیار آن‌ها به نظام است.
نویسنده این یادداشت قائل به این موضوع است که سکوهای مجازی قانون‌گریز هستند، تخلفات پی‌درپی دارند و «به یک دولت موازی تبدیل شده و قوانین جاری نظام را زیر پا می‌گذارند»؛ بنابراین برخورد با آن‌ها را ضروری می‌داند و اعتقاد دارد که باید از آن‌ها «سلب صلاحیت» شود.
در نظر گرفتن این یادداشت و در کنار آن، یادآوری اظهارات اخیر روح‌الله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور» درباره «پشتیبانی از جریان‌های اصیل و معتقد فرهنگی و انقلابی برای ایجاد رقابت قوی» در اکوسیستم استارتاپی کشور این نگرانی را ایجاد کرده است که حاکمیت پس از بروز اتفاقات اخیر در این اکوسیستم حالا در حال تغییر موضع خود نسبت به کسب‌وکارها، استارتاپ‌ها و فعالان این اکوسیستم است.
حامد بیدی، مدیرعامل پلتفرم کارزار، با اشاره به اهمیت یادداشت امروز مدیر مسئول روزنامه کیهان به زومیت می‌گوید:
او این اظهارنظر را ناشی از همان دشمنی دیرینه حاکمیت با هر نوع نوآوری فناورانه می‌داند که مختص ایران هم نیست. به اعتقاد بیدی، در هر کشوری فناوری‌های نو برای حکومت‌ها مساله ایجاد می‌کنند و به حکومت بستگی دارد که چطور با این نوآوری‌ها مواجه شود؛ برخورد سُلب داشته باشد یا زمینه رشد آن‌ها را فراهم کند.
با وجود این، مدیرعامل پلتفرم کارزار تاکید می‌کند که «مقاومت در مقابل رشد بخش خصوصی، اقتصاد آزاد و نوآوری‌ها همیشه نتیجه‌های تلخ داشته و در نهایت این تکنولوژی بوده که پیروز شده است. در حال حاضر به نظر می‌رسد که حاکمیت در کشور ما هم تصمیم دارد با این موضوع مقابله کند.»
بیدی هم مطلب منتشرشده در روزنامه کیهان را در ادامه همان دیدگاهی می‌داند که هفته گذشته از سوی معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور مطرح شد:
با توجه به اشاراتی که در خصوص جذب سرمایه و همچنین نحوه کار در سکوهای مجازی در یادداشت کیهان مطرح شده، بیدی یکی از مسائل اصلی در بروز این تقابل را نداشتن درک صحیح از ماهیت و ویژگی استارتاپ‌ها دانسته و توضیح می‌دهد: «طرح مساله در این یادداشت و ادبیات آن نشان می‌دهد که اساسا درکی از دنیای فناوری نوین و مفهوم استارتاپ ندارد. بخشی از دشمنی ایدئولوژیک با این حوزه به همین دلیل است؛ چون درک نمی‌کنند که چطور یک شرکت می‌تواند در مدت کوتاه رشد کند و مورد اقبال قرار بگیرد و چون مدل بیزینسی مقیاس‌پذیر یا مفاهیمی مانند سرمایه‌گذاری خطرپذیر، جامعه پلتفرمی، اقتصاد اشتراکی و… را نمی‌فهمند مشکوک می‌شوند و فکر می‌کنند استارتاپ‌ها پروژه نفوذ یا مصادیق غرب‌زدگی هستند، بنابراین با آن مقابله می‌کنند.»
بیدی در ادامه به این مساله اشاره می‌کند که پلتفرم‌ها در دنیای امروز قدرت زیادی پیدا کرده‌اند و همین موضوع باعث می‌شود حکومت‌ها در همه کشورها نسبت به آن بدبین باشند: «پلتفرم‌ها این روزها قدرت دارند و این قدرت را به واسطه نوآوری به دست آورده‌اند. در تمام دنیا هم همین است؛ مثلا می‌بینید که اپل در مقابل درخواست‌ نهادهای امنیتی آمریکا می‌ایستد. نوآوری فناورانه اساسا با حاکمیتی که به دنبال حفظ جایگاه خودش است اصطکاک ایجاد می‌کند و آن را به چالش می‌کشد.»
او در توضیح همین ویژگی پلتفرم‌ها به اصطلاح «تخریب خلاق» اشاره کرده و می‌گوید:
در مواجهه با پلتفرم‌هایی که امروزه قدرت زیادی پیدا کرده‌اند، به نظر بیدی یک تفاوت اساسی میان حکومت‌ها و دولت‌های مختلف وجود دارد: «در بعضی کشورها مواجهه با پلتفرم‌ها به شکل منطقی و مبتنی بر قانون پیش می‌رود اما در کشور ما دستور مصادره صادر می‌شود.»
ایده مصادره یا واگذاری مالکیت و مدیریت پلتفرم‌ها به دولت یا نظام (که در یادداشت کیهان آمده است) از تمایل به ایجاد انحصار در اکوسیستم استارتاپی کشور خبر می‌دهد. کیوان جامه‌بزرگ، معاون توسعه راهبردی فناپ، در گفت‌وگو با زومیت به بخشی همین موضوع اشاره کرده و آن را تمایل به پیاده‌سازی مدل اقتصاد دولتی یا اقتصاد حاکمیتی در حوزه استارتاپ‌ها می‌داند:
او هم «عدم درک اکوسیستم اقتصاد دیجیتال» را منشأ اصلی وجود این رویکردها در خصوص این اکوسیستم استارتاپی دانسته و می‌گوید: «معمولا بخش‌هایی را که درک درستی از آن‌ها ندارند متهم می‌کنند.»
جامه‌بزرگ در ادامه توضیح می‌دهد که با رویکردهایی مثل تغییر مدیریت و مالکیت پلتفرم‌ها یا زدن برچسب «دولت موازی» به این اکوسیستم عملا شتاب بیشتری به سیل مهاجرت جوانان از کشور می‌دهیم و ناامیدی را بیشتر می‌کنیم.
او لفظ «دولت موازی»، که در یادداشت منتشرشده در روزنامه کیهان آمده، را نادرست خوانده و تضویح می‌دهد: «در این که اقتصاد پلتفرمی تاثیر بزرگی به لحاظ فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی دارد، هیچ شکی نیست اما نگاه امنیتی به این موضوع و زدن برچسب‌هایی مانند دولت موازی به این حوزه نوعی کج‌سلیقگی است.»
به اعتقاد معاون توسعه راهبردی فناپ، علاوه بر کج‌سلیقگی مساله ناآگاهی از ماهیت اقتصاد پلتفرمی نیز مساله دیگری است که بر نوع نگاه به اکوسیستم استارتاپی کشور تاثیر می‌گذارد. رد بخشی از یادداشت کیهان آمده است: «این سکوهای مجازی -و نه همه آنها- در حالی به یک دولت موازی تبدیل شده و قوانین جاری نظام را زیر پا می‌گذارند، که از خود هیچ سرمایه‌ای به میدان نیاورده‌اند. اسنپ حتی یک خودرو نیز از خود به میان نیاورده و از خودروهای مردم جویای کار بهره می‌برد.»
جامه‌بزرگ با اشاره به همین اظهارنظر درباره اسنپ می‌گوید: «این اظهارنظر نشان می‌دهد که اساسا ذات و ماهیت اقتصاد پلتفرمی درک نشده است. پلتفرم‌های جهانی مشابه اسنپ در همه کشورها همین ماهیت و همین ویژگی‌ها را دارند و اصلا ویژگی اقتصاد پلتفرمی همین است که پلتفرم‌ها یک سکوی ارائه خدمت و کالا بین عرضه‌کننده و مصرف‌کننده باشد.»
یکی دیگر از محورهای یادداشت مذکور موضوع سرمایه‌ پلتفرم‌ها است. پیش از این هم مساله جذب سرمایه خارجی در استارتاپ‌های حوزه اقتصاد دیجیتال مورد انتقاد برخی جریان‌ها قرار گرفته و گمانه‌زمانی‌هایی درباره وابستگی‌های خارجی این مجموعه‌ها مطرح شده است. جامه‌بزرگ در پاسخ به این موضوع می‌گوید:
او معتقد است چون «در کشور ما این توانایی و مهارت برای تعامل با سرمایه‌گذاری خارجی وجود ندارد و بلد نیستیم پدیده‌ای مانند پلتفرم‌های دیجیتال را مدیریت و بر آن‌ها اعمال حاکمیت کنیم، رویکردهایی مانند مسدودسازی، تغییر مدیریت و… داریم.»
البته معاون توسعه راهبردی فناپ تاکید می‌کند که در خصوص پلتفرم‌ها باید اعمال حاکمیت و تنظیم‌گری هوشمندانه صورت بگیرد اما برخوردهای قهری با این اکوسیستم را نادرست خوانده و تاکید می‌کند این نوع مواجهه «بیش از این که به اقتصاد و اجتماع کشور کمک کند، برایشان آسیب‌زا است. کسی که از بیان این جملات نفع می‌برد، نه اقتصاد کشور است و نه جوانان؛ احتمالا کسان دیگری ذی‌نفع چنین رویکردهایی هستند. امیدوارم خود حاکمیت هم به این ادعاها پاسخ درخوری بدهد.»
خانواده ما

source
سئو سایت